“Mimetic Foment” by jurvetson is licensed under CC BY 2.0
Waarnemingsposities is een zinvolle tool om nieuwe perspectieven te krijgen met name bij rijangst. In dit artikel vertel ik je er meer over.
Er zijn drie waarnemingsposities:
1. Jezelf: dit is de eerste positie (Je ziet de wereld vanuit je eigen ogen).
2. De ander: dit is de tweede positie (Je ziet de wereld door de ogen van de ander).
3. Een neutrale derde positie: dit is de derde positie (Je ziet de situatie vanuit een helikopter vieuw)
Waarom zijn waarnemingsposities zo belangrijk?
Als je van waarnemingspositie verandert, laat je proactief gedrag zien. Je krijgt op het moment dat je veranderd van positie een “andere wereld” voor je. Zo neem je bijvoorbeeld de positie in van een vrachtautochauffeur of de positie van de wegwerker.
Door andere perspectieven aan te nemen krijg je:
- 2e positie: meer empathie
- 3e positie: heldere objectieve feedback.
De derde waarnemingspositie is handig om een situatie oordeelloos en zonder emotie te beoordelen. Als je vanuit een helikopter zou kijken, wat zie je dan? Een vrachtauto die een stukje over de vluchtstrook gaat. Sommigen plakken er een interpretatie aan: de een zegt: Hij zit te bellen. De ander zegt: Hij is vermoeid. Wat is het enige wat je 100% weet? Een vrachtauto reed een stukje over de vluchtstrook!
Bij een hoge spanning of rijangst is de derde waarnemingspositie enorm belangrijk. Juist omdat deze zonder emotie en oordeel is. Dit maakt het makkelijker om te kijken naar de daadwerkelijke situatie
In de derde positie zeg je wat je ziet. Je doet alsof je niks begrijpt/geen voorgeschiedenis weet. Je weet van niks en je neemt waar. Je bekijkt wat er gebeurt vanuit een helikopter Je ziet het allemaal aan, je vindt er niks van.
Oefening:
De waarnemingsposities inzetten bij een verkeerssituatie.
Neem een verkeerssituatie waarbij je te maken kreeg met bijvoorbeeld agressie (dit kan ook een andere situatie zijn)
We gaan dit nu eens van alle kanten bekijken!
- A vertelt over een lastige situatie met een andere verkeersdeelnemer.
- B stelt vragen die ervoor zorgen dat A de situatie steeds vanuit een andere waarnemingspositie gaat beschrijven.
STAP 1
Eerst laat B de situatie die A wilt vertellen van zijn / haar situatie of gezichtspunt vertellen(let op alleen vanuit het eigen gezichtspunt)
Vragen voor de 1e positie
- Wat zie, hoor, voel en zeg ik vanuit mijzelf?
- Hoe reageerde ik erop?
- Wat ervaar ik?
- Wat zag, hoorde, voelde, hoorde, rook ik?
- Hoe is dat voor mij?
- Hoe ervaar ik dat?
STAP 2
“eyes” by Scinern
Daarna het gezichtspunt veranderen door 2e positie vragen te stellen
Vragen voor de 2e positie
- Wat zie, hoor, voel en zeg ik vanuit de ander?
- Wat vindt de ander belangrijk? Wat zijn zijn belangen?
-
Wat heeft de ander nodig?
-
Wat kan ik nu voor de ander doen?
-
Hoe ervaart de ander iets?
- Hoe denk je dat hij zich voelde? Waarom zou dat zijn?
- Hoe ervaart hij dat?
- Wat zag, hoorde, voelde, hoorde, rook hij?
- Hoe is dat voor hem?
- Hoe reageerde hij erop?
- Had hij/zij het anders kunnen aanpakken?
- Sta eens in zijn schoenen.
- Hoe reageerde hij erop? Wat zou ervoor gezorgd hebben dat hij zo reageerde?
STAP 3
Vragen voor de 3e positie
- Samenvatten: we hebben zojuist A, B en C gedaan.
- Wat voor verschillen merk je op?
- Wat neem je hieruit mee?
- Welk advies zou je hem/haar (jezelf) geven?
- Wat zie je?
- Wat hoor je?
- Dus niet: wat voel je?
- Leun naar achter met je lichaam. (hiermee laat je een voorbeeld zien van afstand)
Neem de tips mee van de 3e positie als je gaat oefenen in de praktijk of deze oefening nog eens een paar keer gaat doen.
Laat me weten in het reactieveld hieronder
Als dank voor je reactie geef ik je graag de cirkel van angst in pdf vorm helemaal GRATIS in je mailbox.
Succes met oefenen.