Rijangst: de kracht van gedachten vóór de rit
Voor veel mensen met rijangst begint de spanning niet pas in de auto, maar al ver daarvoor. Alleen al de gedachte aan een autorit kan zorgen voor hartkloppingen, een knoop in de maag, of de neiging om helemaal niet te gaan. Zeker als je last hebt van dwanggedachten: opdringerige, ongewenste ideeën die steeds terugkomen, hoe onlogisch of absurd ze ook zijn.
Vandaag gaf ik training aan iemand die hiermee worstelt. De grootste angst? Dat de cliënt tijdens het rijden op de snelweg de autodeur zomaar zou openen. Niet omdat de cliënt het graag wilde doen, maar omdat die gedachte bleef opduiken: “Wat als ik het ineens doe?”
We bespraken het. En toen liet ik zien wat er werkelijk gebeurt als je een autodeur opent tijdens het rijden (uiteraard veilig). Haar reactie: “Is dit alles?” De gedachte was enger dan de werkelijkheid.
En dat is precies de kern. De gedachte vooraf is het spannendst.
Veelvoorkomende dwanggedachten bij rijangst:
Wat als ik ineens de controle verlies over het stuur?
Wat als ik gas geef in plaats van te remmen?
Wat als ik iemand aanrijd zonder het te willen?
Wat als ik plotseling het raam of de deur openmaak?
Wat als ik flauwval achter het stuur?
Wat als ik in paniek raak en niet meer weet wat ik moet doen?
Deze gedachten zijn intens, verwarrend en voelen vaak als een dreiging. Maar ze zeggen niets over wie je bent of wat je daadwerkelijk zou doen. Sterker nog: het feit dat je er bang voor bent, laat zien dat je het juist niet wilt doen.
Hoe kun je ermee omgaan?
Erken de gedachte, maar geloof haar niet op haar woord.
“Wat als ik het stuur loslaat?” betekent niet dat je dat gaat doen. Het is een gedachte, geen voorspelling.
Laat de gedachte er zijn.
Probeer hem niet weg te duwen. Hoe harder je vecht, hoe meer hij terugkomt. Zie het als een irritante reclame op tv – vervelend, maar je hoeft er niks mee.
Doe wat je eng vindt – veilig en stap voor stap.
Zoals mijn cursist die de deur even opende. Niet om de angst op te zoeken, maar om te ontdekken: dit is het. Geen ramp, geen paniek, alleen een ervaring.
Zoek begeleiding als het nodig is.
Je hoeft dit niet alleen te doen. Een exposure therapeut die ervaring heeft met angst en dwanggedachten kan je helpen om veilig te oefenen en vertrouwen op te bouwen.
Wees mild voor jezelf.
Je bent niet raar, gek of zwak. Je brein is je aan t beschermen, alleen een beetje overbeschermend. Dat overkomt veel mensen.
Tot slot: Je bent niet je gedachte. En je angst hoeft niet te bepalen wat jij doet. Elke keer dat je tóch rijdt, tóch oefent, ondanks alles wat je brein roept, zet je een stap richting vrijheid. Hou vol. Het wordt echt makkelijker.
Laat je gedachte, vraag of opmerking achter in het reactieveld hieronder.