Kunnen we angst doorgeven van volwassenen naar kinderen, of is angst aangeleerd? Misschien komt het door de omgeving waarin we ons bevinden, of is er toch een biologische factor? Dus is Rijangst Biologisch of aangeleerd gedrag?
Angst kan worden doorgegeven
Angst kan inderdaad worden doorgegeven aan kinderen, vaak zonder dat we het zelf doorhebben. Het is iets dat kinderen kunnen aanleren door de reacties van belangrijke personen in hun leven, zoals ouders en leraren. Dit komt doordat ervaringen en reacties vroeg in de hersenen worden opgeslagen. Hierdoor kan je brein jaren na een incident nog heftig reageren als je opnieuw in een vergelijkbare situatie terechtkomt. Dit wijst ook op een biologische component; als er een erfelijke aanleg voor angst is, kun je deze nog sneller ontwikkelen.
Hieronder staan drie voorbeelden uit de praktijk om te laten zien hoe angst doorgegeven kan worden:
Drie praktijkvoorbeelden:
-
- De spin in de keuken: Onlangs zat er een grote spin in onze keuken. Ik ben geen fan van spinnen en vind ze al snel eng, maar deze was echt gigantisch! (Stiekem hoopte ik dat de spin vanzelf weer naar buiten zou gaan). Toen mijn dochter thuiskwam, zag ze de spin direct en raakte licht in paniek. Op dat moment had ik twee opties:
- Optie A: Ik raak ook in paniek en reageer angstig, wat de angst bij mijn dochter zou versterken.
- Optie B: Ik blijf kalm, zeg dat ik de spin heb gezien, en stel haar gerust door te beloven dat ik het later zal oplossen.
Ik koos voor optie B. Hierdoor liet ik zien dat er geen reden was om bang te zijn. Met een beker en een papiertje ving ik de spin, en samen observeerden we het beestje (veilig in de beker) en maakten we foto’s. Uiteindelijk lieten we de spin buiten vrij. Zo voorkwam ik dat ik mijn angst aan mijn dochter doorgaf.
- De spin in de keuken: Onlangs zat er een grote spin in onze keuken. Ik ben geen fan van spinnen en vind ze al snel eng, maar deze was echt gigantisch! (Stiekem hoopte ik dat de spin vanzelf weer naar buiten zou gaan). Toen mijn dochter thuiskwam, zag ze de spin direct en raakte licht in paniek. Op dat moment had ik twee opties:
-
- Je kind alleen op pad sturen: Voor veel ouders is het idee dat hun kind alleen de straat op gaat behoorlijk beangstigend. Alleen naar school, de winkel, of fietsen door het drukke verkeer: allerlei angstaanjagende scenario’s komen naar boven. Hoe bereid je je kind voor op de “grote, boze wereld”?
- Oefen samen: Ga mee om te oefenen. Laat je kind zien waar gevaarlijke punten zijn, waar ze op moeten letten en waar ze het beste kunnen oversteken.
- Wat zeg je als ze alleen gaan? In plaats van te zeggen: “Kijk je uit?” — wat suggereert dat de wereld gevaarlijk is — kun je zeggen: “Veel plezier vandaag!” Dit geeft je kind een gevoel van vertrouwen en veiligheid.
- Je kind alleen op pad sturen: Voor veel ouders is het idee dat hun kind alleen de straat op gaat behoorlijk beangstigend. Alleen naar school, de winkel, of fietsen door het drukke verkeer: allerlei angstaanjagende scenario’s komen naar boven. Hoe bereid je je kind voor op de “grote, boze wereld”?
- Feedback tijdens het autorijden: Als je als bestuurder gespannen bent en je partner geeft voortdurend kritiek zoals “Kijk uit,” “Pas op,” “Geef gas,” enzovoort, kan dat een negatieve invloed hebben op een kind dat achterin zit. Het kind kan hierdoor autorijden associëren met angst en gevaar. Later, als het zelf leert rijden, kan het diezelfde reacties overnemen en gespannen achter het stuur zitten.
Jouw reactie
Hoe reageer jij als je merkt dat de bestuurder zich niet op zijn/haar gemak voelt? Zeg je er iets van, en zo ja, wat zeg je dan?
Deel je gedachten of inzichten in het reactieveld hieronder.